ඖදුම්බරං භවං පුෂ්පං - ශ්වේත වර්ණං ච කාකයො: මත්ස්‍ය පාදං ජලෙ පශ්‍යෙත්- නාරි චිත්තං න විශ්වශේත්

අල්ලාගෙන නෙරිය අතකින් කිම්ද නගෝ
වසාගෙන දෙතන අතකින් කිම්ද නගෝ
සැමියෙක් නැති ගමන් තනි මග කිම්ද නගෝ
අම්බලමේ නැවතීලා යම්ද නගෝ

තනිපංගලමේ යන එක් තරුණ කාන්තාවකට එක් තරුණයෙක් මෙහෙම ආරාධනාවක් කරනව. ඒ ආරාධනය කිසිවිටෙක ප්‍රතික්ෂේප නොකරන ඇය,

අල්ලාගෙන නෙරිය මඩ තැවරෙන හිංදා
වසාගෙන දෙතන බිළීදුගෙ කිරි හිංදා
බාල මස්සිනා පස්සෙන් එන හිංදා
යන්නම් අයියණ්ඩි ගම රට දුර හිංදා

මඩ ගොහොරුන් පිරුණු, සතා සීපාවා උදේ හවා ඇවිද යන අලි කකුල් වලින් වල ගැසුනු  අමාරුවෙන්  කරත්ත දක්කගෙන යන කරත්ත පාරකයි මේ කියන කතා නායිකාව මෙන්ම නායකයාව දැන් ඇවිදන් යන්නෙ. පාර මඩ ගොහොරුවලින් පිරී ඉතිරී තියෙන හිංදම   මේ තරුණ කාන්තාව චීත්ත රෙද්දෙ යට කොටස අතකින් උස්සා ගෙන ගමන් කරනව. ලතාවකට නැළවි නැළවී යන කාන්තාවගේ පිරුණූ පාදයන්හි  සුන්දරත්වයෙන් හදවත සලිත වන තරුණයාගෙ සිත රාගයෙන් මුසපත් වෙනව. ඒ හිංදම ඔහු ඇයගෙන් අහනවා ඇයි මේ එක අතකින් නෙරිය අල්ලාගෙන කියල . නෙරිය යන්න ඇතැම් අය දකින්නෙ චීත්තය හැදගත්විට පහතට වැටෙන රැලි සහිත පොටට බවයි. නමුත් මෙහිදී ඒ පොටෙහි මඩ ගෑවිය නොහැකි බැවින් එය චීත්තයේ යට කොටසම විය යුතුය යන්න මගේ පුද්ගලික හැගීමයි. ඇය විවාහක තරුණ කාන්තාවක්. නමුත් ඒ කිසිවක් හෙළි නොකරන ඇය නිහතමානීව පිළිතුරු දෙනව, මේ පාරෙ ගමන් කරන්න අපහසුයි මඩ නිසා මගේ චීත්තය ජරාවෙනවා ඒ නිසයි මා නෙරිය අල්ලන් යන්නෙ කියල.

ඒ විතරක් නෙවෙයි තරුණ කාන්තාවකගේ මුළු ශරීරයම ඒකාලෝක කරන්නෙ ඇගෙ  සුන්දර පුන් පයෝදර යුග්මයයි.  අතීතයේ පටන් රණ හංසයින්ට උපමා කරන, ඇගේ පිරුණා වු  පියයුරු දැක ඔහු වශීකෘත වෙනව. එහෙව් ලස්සන දෙතන කුමක් නිසා නුඹ අතකින් වසාගෙන යන්නේද කියා තරුණයා ඇගෙන් විමසනව. මේ කව  මෑතක කියනලද  කවියක් නෙමේ දැනට වසර සිය ගණනකට පෙර කියු කවකි. අතීතයේ කාන්තාවන් උඩුකය නිරුවත්ව සිටි බවට ඇතැම් පොත්පත් සාක්ෂී දරයි. රොබට් නොක්ස් කියන ඉංග්‍රීසි ලේඛකයා ලියා ඇති එදා හෙළදිව කෘතියෙ ඒ පිළිබද මනාව පෙන්වා තිබෙනව. (සියළු කාන්තාවන් නොවේ). ඉතිං අලුත උපන් දරුවෙක් ඉන්න කාන්තාවකගෙ පියයුරු කිරෙන් බර වෙලා තියෙන්නෙ..සමහර විට තම දරුවා බොහෝ වෙලාවකින් කිරි උරා බොන්නත් නැතුව ඇති. ඒ වෙලාවට මව් කෙනෙකුට දැනෙන වේදනාවද ඒ අයම මිසක් පිරිමි අපි දනිත්ද ? ඉතිං හයියෙන් හයියෙන් පයින් යනවිට ඒ බර තමන්ට දරා ගන්න බැහැ. ඒ නිසාම  එක අතකින් පියයුරු වසාගෙන යන  තරුණ කාන්තාව මේ මොකුත්ම කියන්නෙ නැතුව කියන්නෙ බිලිදුගෙ කිරි නිසා තමන් දෙතන වසාගෙන යන බවයි. කාන්තාව නොකියා කියන්නෙ තමන් මවක් බවයි.

මෝරා වැඩෙන තාරුණ්‍යයේ ප්‍රේමණීය හැඟීම්වලින් සන්නද්ධ තරුණයාද  තම අභිමතාර්ථයන් මුදුන්පමුණුවා ගැනීමට කෙසේ හෝ ප්‍රයත්න දරයි . තරුණියගේ සංවරශීලි බවින් දිරිමත් වන   තරුණයා   නැවතත්  ඇයගෙන් ප්‍රශ්න කරයි. සැමියෙක් නැතිව තනිපංගලමේ  නුඹ  මේ කොහේ යන්නෙද  ?. අතීතයේ පමණක් නෙමේ වත්මනෙහිද තනිවම තරුණ කාන්තාවක් එළිබැසහොත්, ඇතැම් තරුණයින්ගේ පමණක් නොව ඉතා වයසක මිනිසුන්ගෙන් පවා නානප්‍රකාර වචන අහන්නට සිදුවීම කාලයේ අවාසනාවය. නමුත් මේ කාන්තාව ගරු ගාම්භීරව තරුණයාට පිළිතුරු දෙනව. මගේ බාල මස්සිනා පිටිපස්සෙන් එනවා. ඒකයි  මං මේ කිසි බියක් නැතිව මේ පාරෙ ගමන් කරන්නෙ කියල. මේ කවි පදයෙන් කරුණු කීපයක් පිළිබද කියැවෙනව. එකක් තමන්ගෙ ස්වාමියා මිය ගිය කාන්තාවක්.  ස්වාමියා මිය ගියාට පසුව ඔහුගෙ සහෝදරයින් විසින්  තම නෑනණ්ඩිය ආරක්ෂා කරගන්නව.  ඒ වගේම තමා මේ කාන්තාවගේ ස්වාමියා ජීවත්වෙලා ඉන්නවා සහ එයාගෙ පුංචි මල්ලිත් එක්ක තමා මේ ගමන යන්නෙ. ඉතිං ඒකත් වෙන්න බැරි කමක් නෑ. එමෙන්ම බුදු දහමින් පෝෂණය වු එදා ගැමියා තුල තිබු ඥානය පිළිබිඹු කරන්නට කියු වදනක් වුවද  විය හැක. එසේනම් ඇය තම ස්ථානෝචිත ප්‍රඥා මහිමයෙන් අසත්‍යයක් පවසා ඔහුගෙන් ගැලවීමට උත්සාහ කළා වුවද විය හැකිය.

තරුණයාට නොදැනෙන්න බිය වද්දන කතා කිව්වද තරුණයාද බියවෙන ස්වරූපයක් පෙනෙන්නට නැත. ඒ හිංදම තරුණයා අවසානයේ අර කාන්තාවගෙන් අහන්නෙ  අම්බලමේ නැවතිලා ටිකක් විවේක අරගෙන යමුද කියලා. තරුණ කාන්තාව දන්නවා  මේ ගොනා හැරෙන්නෙ පොල් පැලේ කන්නටම බව. ඇය ඔහුගේ කිසිදු උගුලකට අසුවන්නේ නැහැ. තරුණයා විමසන සෑම ප්‍රස්නයකටම මේ තරුණිය සාදාරණ මෙන්ම  තරුණයාගේ හිත තුල ක්‍රෝධයක් වෛරයක් හට නොගන්නා ආකාරයට පිළීතුරු දීමට සමත් වෙනව. ඇය විසින් කියන ලද මේ පුංචි කවි පන්තිය  මුලු මහත් කාන්තා පරපුරටම ආර්ශයක් යැයි මගේ මතයයි. මේ විවාහක තරුණ කාන්තාව සමස්ථ ගැහැණුවර්ගයාටම ආදර්ශයක් වෙනව. තමන් කොපමණ දුප්පත් උනත් කොපමණ  කුළයෙන් පහත් උනත් තමන්ගෙ පතිවෘත්තා ධර්මය ආරක්ෂා කරගැනීමට ඇය සමත් වෙනවා.  බුදුන්ගෙ කාලයේ තිබුණූ බමුණු මතය මේ කාන්තාව විසින් කීතු කීතු කරල ඉරල දානව. "යන්නම් අයියණ්ඩි ගම රට දුර හිංදා "  යන කියුමෙන් ඇය තරුණයාගෙ සිත තුල සෙනෙහසක් දයාවක් ඇති කරලීමට සමත් වෙනව. එම තරුණයාගෙ පමණක් නොවේ සියලු හදවත් තුළ ඇය කෙරේ අනුකම්පාවක් ජනිත නොව්නනේද?. ඔහු තුල ඇය කෙරේ අසංවර වූ රාගයක් ඇතිව තිබුනේනම් ඇගේ ඒ වදන් පෙළින් ඒ සියල්ල සුන්නද්දූලි නොවන්නේද? "ඖදුම්බරං භවං පුෂ්පං - ශ්වේත වර්ණං ච කාකයො:මත්ස්‍ය පාදං ජලෙ පශ්‍යෙත්- නාරි චිත්තං න විශ්වශේත්" වැනි වැකි යොදා ගනිමින්  එදා ගැහැණිය කොතෙක් නම් ගර්හාවට ලක් කලද බුදු සමය තුළ එය නිර්දය ලෙස විවේචනයට ලක් කරයි.

අතීතයේ ගැමි කාන්තාව තුළ තිබූ හික්මීම  සංවරකම මනාවට පෙළ ගැස්ස වූ කවි සංවාදයක් ලෙසට මෙය ගෙන හැර දැක්විය හැකි. තරුණයාගෙ හදවතේ වුවද තරුණ කාන්තාව සම්බන්ධයෙන් පැන නැගුණා වූ ඒ ආදරය රාගය මුසු වුවද  කොයි තරම් නම් සංවරශීලිද ලෙංගතුද  යන්න මොනවට පිළිබිඹු වේ. ඇයගේ අනවසරයෙන් ඇයව නම්මවා ගැනීමට ඔහු කිසිවිටෙක උත්සාහ නොකල අතර, සියල්ල ව්‍යංගයෙන් පැවසුවේ ඔහු ඇයට ආදරය කරන්නට කැමැත්තෙන් සිටින බවකි.  ඇතැම් විට ඔහු කාමාතුරයකු වුවානම් තරුණියට තම ජීවිතයෙන්ද වන්දි ගෙවන්නට සිදුවනු ඇත. බොහෝ දුරට වර්තමානයේ සිදුවන්නේද එයමය. ආදරය රාගය ලිංගිකත්වය ආදියෙන් එදා තරුණයා මුසපත් වුවද ආගම දහමින් පෝෂණය වු ඔහුගේ අභ්‍යන්තරය සාමකාමි සංවර වු හදවතක් ඇත්තෙක් යැයි නොකිය හැක්කේද?

එමෙන්ම අද මෙන්ම අතීතයේද  තරුණයින් විවාහක කාන්තාවන් හා ආදරයෙන් වෙලෙන්නට වැඩි කැමැත්තක් දක්වා ඇති බව මේ කාව් තුළින් මනාව පිළිබිඹු වේ. ඒ කෙසේ වුවද  මෙවැන්නක් අද සිදු වූවා නම් අපට පෙනෙන්නේ සිර කූඩුවේ කම්බි කූරු ගණන් කරමින් සිටිනා තරුණයෙකුය.

ප.ලි..
එහෙත් කෙනෙකුට මෙය වෙනත් විදියකට වුව දැකිය හැකිය .